سیستم کنترل عددی :
سیستم کنترل عددی سیستمی است که حرکات در آن بوسیله وارد کردن اطلاعات بصورت عددی در هر نقطه صورت می گیرد و این سیستم می باید این اطلاعات را به عنوان فرمان به صورت اتوماتیک اجرا کند .
در یک سیستم NC اطلاعات عددی مورد نیاز برای تولید یک قطعه بصورت برنامه قطعه به ماشین داده می شود که این برنامه در گذشته بوسیله نوار پانچ به ماشین وارد می شد. برنامه یک قطعه به صورت بلوکهایی از اطلاعات مرتب می شود که هر بلوک حاوی اطلاعات عددی مربوط به تولید یک قسمت از قطعه کار مانند: طول قطعه، سرعت برش، نرخ پیشروی و … می باشد. اطلاعات ابعادی (طول، عرض، شعاع دوایر) و نوع درونیابی (خطی، دایره ای، در راستای منحنی) با توجه به طراحی قطعه مشخص می گردند. همچنین سرعت برش، نرخ پیشروی و توابع کمکی مانند خاموش و روشن کردن مایع خنک کننده جهت چرخش اسپیندل و … با توجه به پرداخت نهایی سطح و تلرانسهای مورد نیاز در برنامه قطعه کار وارد می گردند .
در مقایسه با ماشینهای ابزار سنتی، سیستم NC جایگزین عملیاتی می شود که اپراتور بصورت دستی انجام می دهد. در ماشینکاری سنتی یک قطعه با حرکت ابزار در طول قطعه کار بوسیله چرخاندن دستگیره متصل به پیچهای راهنما توسط اپراتور تولید می شود. بنابراین نیاز به اپراتوری با تجربه و زبردست می باشد که بتواند قطعه مورد نظر را ماشینکاری کند. اما در ماشین های NC نیازی به اپراتور با مهارت نیست در حقیقت اپراتور فقط می باید مراقب درست انجام شدن روند ماشینکاری با توجه به دستورات منتقل شده به ماشین باشد .
کنترل عددی کامپیوتری یا Computer Numerical Control :
کنترل عددی نوعی اتوماسیون ابزار و ماشینآلات با استفاده از رایانههایی است که توانایی اجرای فرامین کنترلی ماشینآلات را دارند. این روش در مقابل ماشینهایی است که به صورت دستی کار میکنند .
در دستگاههای ماشین ابزار سیانسی مدرن، طراحی یک قطعه ی مکانیکی و برنامه تولید آن کاملاً خودکار انجام میشود. هندسه مکانیکی جسم با استفاده از نرمافزارهای طراحی به کمک کامپیوتر (CAD ) تعریف شده و پس از آن به وسیله نرمافزارهای تولید به کمک کامپیوتر (CAM ) به دستورات تولیدی و ساختی تبدیل میشود. سرانجام این دستورات که برای سیستم یک ماشین تولیدی قابل فهم است، روی یک ماشین کنترل عددی (CNC ) بارگذاری میشوند .
از آنجایی که یک جزء خاص برای ساخته شدن ممکن است به ابزارهای متفاوتی چون :مته، ارّه، تراش و … نیاز داشته باشد؛ ماشین آلات مدرن اغلب ترکیبی از ابزارهای متعدد در یک سلول واحد هستند .
تفاوت سیستم کنترل عددی NC با CNC
سیستمهای NC ، از سختافزار الکترونیکی بر پایه تکنولوژی مدارهای دیجیتالی استفاده میکنند و در حالیکه CNC یک مینی کامپیوتر یا میکرو کامپیوتر را برای کنترل ماشین ابزار بکار میگیرد و تا حد امکان مدارهای سختافزار اضافی را در واحد کنترل حذف میکند. گرایش از NC بر پایه سختافزار، به CNC مبتنی بر نرمافزار، انعطافپذیری سیستم را افزایش داد و امکان تصحیح برنامهها را در حین استفاده فراهم ساخت. در دستگاه NC چیزی به نام کامپیوتر یا سنسور وجود ندارد؛ ولی در دستگاه CNC قطعه کار را روی صفحهٔ سنسور دار گذاشته و در اصطلاح آن را بند میکنیم. دستگاه به کمک هوش مصنوعی خود و با دادن طرح به کامپیوتر دستگاه، میتواند با وجود ۳ محور خود طرح مورد نظر را روی قطعه کار پیاده کند .